Türk Medeni Kanunu uyarınca 1 Ocak 2002’den sonraki dönem için kural mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Edinilmiş mallara katılma rejimine göre eşlerdin malları “edinilmiş mallar” ve “kişisel mallar” olarak ayrıma tabi tutulmaktadır. Mal paylaşımı davalarında bu değerlendirmenin yapılmasından sonra rejim tasfiye edilmektedir.
Eşlere kanun tarafından evlilik birliği içerisinde tabi olacakları mal rejimini seçme hakkı tanınmıştır. Seçim hakkını kullanmayan eşler için edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır. Ancak taraflar dilerse bir sözleşme ile kanunda sayılı diğer mal rejimi türlerinden mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı veya mal ortaklığı rejimlerini seçebilirler.
01.01.2002 tarihinde yapılan kanun değişikliğinden önce kural mal rejimi “mal ayrılığı rejimi”ydi. Buna göre bu tarihten önce evlenmiş olan eşlerin mallarının durumuna ilişkinse şöyle bir düzenleme getirilmiştir; söz konusu tarihten önce evlilik içerisinde tarafların her ne şekilde olursa olsun edinmiş oldukları mallar için tasfiye halinde mal kimin üzerine kayıtlıysa onda kalacak şekilde tasfiye yapılacak, bu tarihten sonra edinilmiş mallar içinse edinilmiş mallara katılma rejimine ilişkin kurallar uygulanacaktır.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Evlenmeden Önce Alınan Malların Durumu
Edinilmiş mallara katılma rejimi uyarınca eşlerin tüm malvarlığı edinilmiş mal ve kişisel mal olarak nitelendirilecektir. Bu ayrıma ilişkin kanunda açıklayıcı hükümler mevcuttur.
Edinilmiş Mallar:
“Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. Bir eşin edinilmiş malları özellikle şunlardır:
- Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
- Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
- Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
- Kişisel mallarının gelirleri,
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler”
Kişisel Mallar:
Edinilmiş mallara katılma rejimi gereğince kişisel mallar tasfiyeye dahil edilmeyecektir. Kişisel mallar ait olduğu kişide kalacaktır.
“Aşağıda sayılanlar, kanun gereğince kişisel maldır:
- Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
- Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
- Manevi tazminat alacakları,
- Kişisel mallar yerine geçen değerler.”
Hükümden de anlaşılacağı üzere eşlerin evlenmeden önce almış olduğu mallar ve bu mallardan evlilik birliği içerisinde dahi elde ettiği değerler kişisel mal niteliğinde olup tasfiye halinde bu mallar üzerinde karşı taraf hak sahibi olamayacaktır.
Evlenmeden önce alınmış olan bir malın, evlilik birliği içerisindeyken satılması halinde ele geçen bedel ve satılması halinde yerine alınacak başka bir mal yine kişisel mal niteliğindedir. Ancak bu mallardan elde edilecek olan gelirler, örneğin evlilikten önce alınmış bir taşınmazın kira gelirleri, edinilmiş mal niteliğini haiz olup tasfiyeye dahil edilecektir.
Eğer ki bir kişi evlenmeden önce bankadan kredi çekerek bir mal edinmiş olup bu krediyi evlilik birliği içerisindeyken ödemeye devam etmekteyse; ödemelerin çalışma geliriyle mi yoksa başka kişisel malların karşılıklarıyla mı ödendiği incelenmelidir. Şayet çalışma gelirleriyle ödeniyorsa ödenen kısım kadar diğer eşin katılma alacağı hesaplanmalıdır.
